W dzisiejszym wpisie powracamy do czasu Present Perfect (wpis o czasie Present Perfect), ale tym razem zestawiamy go z nowym rywalem – Present Perfect Continuous. Oba mają coś wspólnego z „teraźniejszością + przeszłością”, oba często używają „have/has”, oba potrafią namieszać. Ale spokojnie. Rozłóżmy je na czynniki pierwsze i zobaczmy, kiedy który czas ma sens.

Budowa czasów Present Perfect oraz Present Perfect Continuous

Budowa czasów

Czas Present Perfect Simple tworzymy za pomocą osoby + have/has + III formy czasownika (Past Participle), np. have seen, has eaten. Czas Present Perfect Continuous budujemy jako osoba + have/has + been + czasownik z końcówką -ing, np. have been reading, has been working. Używamy has z osobami he, she, it, a have z I, you, we, they.

• I haven’t seen your glasses. Have you lost them? – Nie widziałam twoich okularów. Zgubiłeś je?
• Have you been running? – Biegałaś?

State verbs – czas SIMPLE, nie CONTINUOUS

Czasowniki statyczne (tzw. stative verbs) to takie, które opisują stany, a nie czynności. Oznaczają one np. uczucia (love, like, hate), myślenie (know, believe, understand), posiadanie (have, own), postrzeganie (seem, look, hear) czy bycie (be). Zawsze zachęcam uczniów, aby nie tyle uczyli się ich na pamięć, co je zrozumieli. Czynność polega na tym, że nasz mózg sprawia, że ciało reaguje. To MY coś robimy. Stan nie jest od nas zależny. Porównaj:

• I’ve been standing here for many hours. – Stoję tu od wielu godzin. (To czynność, bo mogę zadecydować, że wstanę i pójdę)
• This building has stood here for ages! – Ten budynek stoi tu od wieków! (To stan, bo budynek nie wstanie i nie pójdzie)

Czasowników statycznych zazwyczaj nie używa się w formach ciągłych, dlatego najczęściej występują w czasie prostym Present Perfect Simple, a nie Continuous (jak wyżej). Na przykład: I have known her for years, a nie *I have been knowing her. Dzięki nim mówimy, jak długo trwa dany stan, który zaczął się w przeszłości i nadal trwa.

Czasowniki statyczne – niezbędne do zrozumienia tych czasów!

State verbs odgrywają dużą rolę w wyborze między czasem Present Perfect Simple a Present Perfect Continuous. Zapisz się do mojego newslettera iceMessage, aby w prezencie otrzymać mini e-booka z zadaniami i teorią dotyczącą tego zagadnienia!

Dołączam!

Upieczone ciasto vs. rozsypana mąka – Present Perfect vs. Present Perfect Continuous

Czas Present Perfect skupia się na rezultacie, a Present Perfect Continuous na procesie/czynności. Co to tak właściwie oznacza? Zilustrujmy to sobie za pomocą obrazków. Na obrazku poniżej widzimy kobietę, która trzyma (choć może to tak nie wygląda do końca :D) gotowe ciasto. Widzimy efekt wykonywanej czynności – upieczone ciasto. Aby powiedzieć, że ciasto jest gotowe, czyli że je przygotowała, użyjemy czasu Present Perfect Simple. Kobieta mogłaby zatem wyrazić to w następujący sposób:

I’ve made/prepared/baked a cake! – Upiekłam / przygotowałam ciasto!

A teraz spójrzmy na ten obrazek:

Widzimy na nim rozsypaną mąkę, skorupki jajek, składniki. Ciasto jest surowe, bo dopiero powstaje. Jeśli wejdę do pokoju i zobaczę właśnie taki bałagan, to na tej podstawie mogę dopytać o czynność:

There’s flour everywhere! Have you been baking? – Wszędzie jest mąka! Czy piekłaś / piekłeś?

Nie pytam o to, czy ciasto jest gotowe. Chcę raczej zapytać, czy ta czynność [przygotowywanie ciasta] miała miejsce. Jeżeli widzimy jakieś znaki w teraźniejszości i chcemy dopytać o czynność, właśnie wtedy użyjemy czasu Present Perfect Continuous. Spójrz na więcej przykładów:

• Sally, your eyes are red! Have you been crying? – Sally, masz czerwone oczy! Czy płakałaś?
• You’re out of breath. Have you been running? – Zasapany jesteś. Czy biegałeś?
• There’s some paint on your t-shirt. Have you been painting the bedroom walls? – Masz trochę farby na koszulce. Czy malowałeś ściany w sypialni?
• You seem to be tired. Have you been working too much lately? – Wydajesz się zmęczony. Czy ostatnio za dużo pracujesz?

How much vs. how long – który czas wybrać?

Nawiązując do poprzedniego akapitu, rozprawiamy się z pytaniami. Tak się składa, że wybór czasu często zależy od tego, na jakie pytanie odpowiadamy (chyba że mamy czasownik statyczny, jak Ci to już wyjaśniłam wcześniej).

How much | how many | how many times – Present Perfect Simple

Gdy mówimy o liczbie lub ilości, właśnie rezultat mamy na myśli. Jest to czynność dokonana, zakończona. W takim wypadku zastosujemy czas Present Perfect Simple. Na przykład:

• I’ve eaten a few strawberries today. – Dziś zjadłem kilka truskawek.
• How much milk has the baby drunk? – Ile mleka wypiło dziecko?
• I’ve been to Paris twice. – Dwa razy byłam w Paryżu.
• Who has eaten all the chocolate? – Kto zjadł całą czekoladę?

How long – Present Perfect Continuous

Gdy mówimy o długości trwania czynności (nie stanu!), zastosujemy czas Present Perfect Continuous. Na przykład:

• I’ve been eating strawberries all evening. – Cały wieczór jem truskawki.
• Fiona has been waiting for you for an hour. Where are you? – Fiona czeka na ciebie od godziny. Gdzie jesteś?
• How long have you been playing the piano? – Jak długo grasz już na pianinie?

For czy since?

Pamiętaj, że for stosujemy z długością okresu, a since z jego początkiem (oznacza od konkretnego momentu w przeszłości).

• for 5 years, for a long time, for 20 minutes, for ages, for two months
• since 2019, since Monday, since 10 o’clock, since high school, since January

I tyle musisz wiedzieć o tych dwóch czasach angielskich… 🙂

Mam nadzieję, że dzisiejsze wyjaśnienia pomogły Ci lepiej zrozumieć różnicę między Present Perfect Simple a Continuous, a także kiedy używać since i for. Jeśli chcesz regularnie otrzymywać krótkie i praktyczne wskazówki gramatyczne oraz ciekawostki językowa, jak i otrzymać w prezencie za zapis mini e-booka, który jeszcze lepiej pomoże Ci opanować te różnice, zapisz się na mój newsletter iceMessage – to cotygodniowe maile z mnóstwem motywacji, wiedzy i językowych ciekawostek!

A jeśli czujesz, że potrzebujesz więcej wsparcia lub chcesz poćwiczyć angielski na żywo, zapraszam Cię na moje lekcje angielskiego online – prowadzę je w przyjaznej atmosferze, z naciskiem na mówienie i praktykę. Może chcesz uczyć się w grupie? Wakacyjne kursy konwersacyjne startują w lipcu! Zapoznaj się z ofertą, i – być może – słyszymy się niebawem!

Do zobaczenia w kolejnych wpisach!