Choć śmiech jest cechą łączącą ludzi z całego świata, nie wszyscy uważamy te same rzeczy za zabawne. Humor zależy zwykle od norm kulturowych, historii i wspólnych doświadczeń, a także od samego języka. Dowcipy oparte na grze słów (np. suchary) są z reguły niezrozumiałe dla osób obcojęzycznych. „Co robi 9,50 zł w portfelu? Ledwo dycha”. Czy ktoś poza Polakiem się zaśmiał? No właśnie. Podobnie jest z humorem brytyjskim, jednak nauka angielskiego skutecznie pomaga zrozumieć osobliwe gry słów. Jak rozpocząć przygodę z brytyjskim humorem? Let’s check!
Brytyjski humor – what’s the deal?
British humour jest tak specyficzny, że doczekał się nawet artykułu na Wikipedii. To popularne źródło podaje, że brytyjski humor zawiera silny element satyry wymierzonej w absurd codziennego życia. Typowe tematy obejmują sarkazm, ironię, autoironię, przekomarzania, obelgi, aluzje, gry słów, podteksty oraz stereotypy społeczne i klasowe. Co ważne, brytyjskiemu humorowi często towarzyszą beznamiętny przekaz, śmiertelna powaga i kamienna twarz (ang. deadpan), co kontrastuje z treścią na tyle mocno, że… śmieszy. Dopuszczalne są niemal wszystkie tematy, również te ze sfery tabu. Brytyjczycy lubią się śmiać z siebie, dlatego chętnie obracają w żart porażki i żenujące momenty.
Cechy brytyjskiego humoru
Przyjrzyjmy się poszczególnym elementom British humour. Przykłady z pewnością spodobają się osobom, które na co dzień lubią stosować sarkazm, ironię i podteksty. Przyznajemy się bez bicia, że nasza szkoła językowa online należy do tej prestiżowej loży szyderców, dlatego konwersacje z angielskiego są u nas zawsze podszyte wybornym humorem.
Sarkazm i ironia (sarcasm and irony)
Brytyjczycy często wyrażają się w sposób, który w rzeczywistości oznacza coś zupełnie odwrotnego, na przykład:
- W deszczowy dzień: What lovely weather! – Jaka piękna pogoda!
- Gdy coś kompletnie się nie udało: Well, that went perfectly! – No, poszło idealnie!
- Gdy coś jest wyjątkowo trudne: Oh, that’s a piece of cake! – Och, to bułka z masłem!
- Gdy autobus odjeżdża ci sprzed nosa: Perfect timing! – Idealne wyczucie czasu!
- Gdy ktoś spóźnia się godzinę: Oh, you’re so punctual! – Ależ jesteś punktualny!
Umniejszanie (understatement)
Bagatelizowanie i umniejszanie czegoś to typowo brytyjska cecha. Może to polegać choćby na prezentowaniu czegoś w sposób mniej dobry, mniej ważny, mniej niebezpieczny czy mniej nieprzyjemny.
Przykłady:
- Gdy leje jak z cebra: It’s a bit rainy. – Troszkę pada.
- Gdy na zewnątrz jest -10°C: It’s a bit chilly today. – Troszkę dziś chłodno.
- Gdy jesteś poważnie ranny: Oh, it’s just a scratch. – To tylko zadrapanie.
- Gdy jesteś kompletnie przemoczony: I got a little wet. – Trochę zmokłem.
- Gdy masz olbrzymi problem: We might have a slight issue. – Możemy mieć mały problem.
Satyra (satire)
Brytyjczycy często używają humoru, by krytykować ludzi u władzy, na przykład polityków czy rodzinę królewską.
Przykłady:
- 14 października 2022 r. brytyjski tabloid „Daily Star” rozpoczął transmisję na żywo, w której obok zdjęcia ówczesnej premier Liz Truss pojawiła się… sałata lodowa. Miało to być porównanie do jej krótkiej kadencji, która – jak się kilka dni później okazało – trwała zaledwie 44 dni.
- „Have I Got News For You” – kultowy brytyjski program TV, który w satyryczny sposób komentuje bieżące wydarzenia polityczne.
- „Spitting Image” – satyryczny program z lat 80. i 90., w którym politycy i celebryci byli przedstawiani jako karykaturalne lalki.
- „Private Eye” – brytyjski dwutygodnik satyryczny, który regularnie wytyka osobom publicznym ich niekompetencję, korupcję i egoizm.
Droczenie się i przekomarzanie (banter)
To podstawa brytyjskiej kultury pubowej, która opiera się na żartobliwym dokuczaniu znajomym. Nie jest to jednak wymiana obelg i złośliwości, które mają na celu sprawienie komuś prawdziwej przykrości. Wszystko powinno odbywać się w dobrej atmosferze i zaufanym gronie.
Przykłady:
A: I can’t believe you’ve never seen “Star Wars”! – Nie mogę uwierzyć, że nigdy nie widziałeś „Gwiezdnych wojen”.
B: I’ve been too busy watching quality films. – Byłem zbyt zajęty oglądaniem dobrej jakości filmów.A: I’m on a diet now. – Jestem teraz na diecie.
B: Oh, is that the “eat everything in sight” diet? – A, to ta dieta „jedz wszystko w zasięgu wzroku”?A: I’m amazing at DIY projects. – Jestem niesamowity w projektach DIY.
B: Yeah, if by DIY you mean “destroy it yourself”. – Tak, jeśli przez DIY rozumiesz „zniszcz to sam”.
Podteksty i insynuacje (innuendo)
Insynuacje są zwykle używane do sugerowania czegoś dwuznacznego w żartobliwy i niebezpośredni sposób. Często pojawia się podtekst seksualny. Oto kilka przykładów z programu kulinarnego „The Great British Bake Off”:
- I quite like the idea of having some big ones. – Podoba mi się pomysł posiadania kilku dużych.
- It’s long and thin and sausage-shaped. – Jest długi, cienki i w kształcie kiełbaski.
- They’ve got to beat it until it’s really, really stiff. – Muszą trzepać, aż będzie bardzo, bardzo sztywny.
Na czym polega fenomen Monty Pythona?
Monty Python to absolutna klasyka brytyjskiego humoru. Grupa założona przez sześciu komików zdobyła popularność dzięki serialowi komediowemu „Latając grupa Monty Pythona” (Monty Python’s Flying Circus) emitowanemu w BBC w latach 1969-1974. Fenomen Monty Pythona polegał na rewolucyjnej i bezkompromisowej formie humoru, która zmieniła oblicze komedii, zarówno w telewizji, jak i w filmie. Grupa stała się symbolem absurdalnego, intelektualnego, a jednocześnie skandalizującego humoru, który łączył elementy surrealizmu z satyrą społeczną, polityczną i kulturową.
Popularne skecze:
- The Dead Parrot Sketch – Mr Praline wchodzi do sklepu zoologicznego i chce zareklamować papugę. Twierdzi, że jest martwa, natomiast sprzedawca próbuje go przekonać, że ptak tylko śpi.
- The Ministry of Silly Walks – Ministerstwo Głupich Kroków stanowi nawiązanie do rządów laburzystów w latach 1964-1970, kiedy to tworzono nowe ministerstwa. W skeczu John Cleese reprezentuje fikcyjną agencję rządową, która odpowiada za popularyzowanie głupich kroków poprzez przyznawanie dotacji.
- The Funniest Joke in the World – skecz rozgrywa się w czasie II wojny światowej, kiedy to twórca dowcipów Ernest Scribbler pisze najzabawniejszy dowcip świata i umiera ze śmiechu.
Jak zacząć przygodę z brytyjskim humorem?
Do żartowania trzeba (co najmniej) dwojga, dlatego dobrym startem będą zajęcia grupowe z angielskiego online w szkole językowej Break the Ice. Zanim jednak zaczniesz ćwiczyć swój brytyjski humor na kolegach i koleżankach z grupy, osłuchaj się z żartami i przekonaj, czy w ogóle Cię śmieszą.
Sprawdź te filmy, seriale i programy telewizyjne:
- Polecamy wszystko, co stworzył Ricky Gervais, w tym genialny serial „After Life”, który mimo trudnego tematu (śmierć żony i myśli samobójcze) jest naprawdę zabawny. Do obejrzenia na Netflixie.
- Serial Fleabag ze znakomitą Phoebe Waller-Bridge, która gra młodą mieszkankę Londynu, to świetna rozrywka dla każdego miłośnika brytyjskiego humoru. Szczególnie ciekawymi zabiegami są przełamywanie tzw. czwartej ściany (zwracanie się bezpośrednio do widza) i prowadzenie monologów wewnętrznych.
- Philomena Cunk – postać stworzona przez aktorkę Diane Morgan, która uprawia gatunek zwany mockumentary. Jest to film, który z pozoru wygląda jak dokument, lecz w zabawny lub prześmiewczy sposób opisuje fikcyjne wydarzenia. Na Netflixie od niedawna możemy oglądać „Świat oczami Cunk”.
- The Graham Norton Show – coś jak nasz Kuba Wojewódzki, ale w znacznie luźniejszej atmosferze.
- QI (Quite Interesting) – brytyjski panel show, który łączy humor z wiedzą. To świetna propozycja dla osób, które znają angielski na dobrym poziomie i chcą się przetestować w rozumieniu gier słownych.
Brytyjski humor – przydatne słownictwo:
Zapamiętaj!
Gdy mowa o humorze, te słówka mogą Ci się przydać:
- banter – droczenie się, przekomarzanie
- dad joke – suchar (o kawale)
- deadpan – z kamienną twarzą, śmiertelnie poważny
- insult – zniewaga, obelga, obraza
- innuendo – insynuacja, wycieczka osobista
- irony – ironia
- joke – żart
- overtone – podtekst
- pun – gra słów
- prank – psikus
- sarcasm – sarkazm
- satire – satyra
- self-mockery/self-ridicule/self-irony – autoironia
- stereotype – stereotyp
- taboo subject/no-go area – temat tabu
- tongue-in-cheek – ironicznie, żartobliwie, z przymrużeniem oka
- understatement – niedopowiedzenie, umniejszanie
- wit – błyskotliwy dowcip
Chcesz wiedzieć, jak działamy? Zapisz się na darmową konsultację online lub skontaktuj się z zespołem Break the Ice. Na nasze zajęcia nie musisz przynosić drabiny, żeby wspiąć się na higher level! 😉
0 komentarzy