Czas Present Perfect często sprawia problemy uczniom języka angielskiego. Z jednej strony to czas teraźniejszy, a z drugiej strony czasem tłumaczymy go na polski w czasie przeszłym: I’ve lost my phone. – Zgubiłam swój telefon. Nic dziwnego, że ciężko go przyswoić! Jak nauczyć się tego czasu i stosować go bez problemów? Jest na to kilka sposobów, o których Ci powiem, ale najpierw wyjaśnijmy sobie podstawy.

Czas Present Perfect – budowa

Operatorami/czasownikami posiłkowymi w czasie Present Perfect są have oraz jego odmieniona forma has dla trzeciej osoby liczby pojedynczej (he, she, it). Czasowniki posiłkowe służą nam jedynie do tworzenia konstrukcji, natomiast same w sobie nic nie oznaczają. Czasownikiem, który niesie znaczenie leksykalne (który tłumaczymy na polski), jest czasownik główny. W tym angielskim czasie gramatycznym występuje on w 3 formie (Past Participle – np. see, saw, seen). W formie regularnej otrzymuje końcówkę -ed (np. watch, watched, watched). Podkreślone formy to te, które stosujemy w czasie Present Perfect. Przyjrzyjmy się bliżej zdaniom twierdzącym, przeczącym oraz pytaniom w czasie Present Perfect:

budowa

Zdanie twierdzące:

• osoba + have/has + PP: She has ordered a pizza.

Zdanie przeczące:

• osoba + haven’t/hasn’t + PP: We haven’t ordered a pizza.

Pytania:

• have/has/haven’t/hasn’t + osoba + PP: Have you ordered a pizza?
• zaimek pytający + have/has/haven’t/hasn’t + osoba + PP: Why haven’t you ordered a pizza?!

Oto kilka przykładowych w kontekście:

• I’ve completed my training! – Ukończyłam swoje szkolenie!
• I can’t go skiing. I’ve broken my leg! – Nie mogę iść na narty. Złamałam nogę!
• I’ve spent so much money at this amusement park! I’m not sure I can go on another ride. – Wydałam (już) tyle pieniędzy w tym parku rozrywki! Nie jestem pewna, czy mogę iść na kolejną atrakcję.
• Fiona hasn’t seen her boyfriend for weeks. Is she giving him the silent treatment? – Fiona nie widziała swojego chłopaka od tygodni. Karze go przez ciche dni?
• I haven’t attended any online English conversation classes this year, but I will sign up for a course for adults! – Nie uczęszczałam na żadne konwersacje z angielskiego online w tym roku, ale zapiszę się na angielski dla dorosłych.

Praktyczny angielski – te słówka zwiastują Present Perfect!

Jednym sposobem na skuteczne stosowanie czasów w mowie jest zapamiętywanie pewnych określników czasowych, czyli słówek, które są dla nich charakterystyczne. Dla czasu Present Simple będzie to np. always, usually, czy sometimes. A dla czasu Present Perfect? Zwróć uwagę na ich pozycję w zdaniach poniżej – te słówka najczęściej postawimy po czasowniku posiłkowym (have/has) albo na końcu/początku zdania.

• I have lived here for 5 years.
  Mieszkam tu od/przez 5 lat.
• She has worked here since 2010.
  Pracuje tutaj od 2010 roku.
• I have already signed up for an English online course.
  Już zapisałem się na kurs z angielskiego online.
• Have you finished your homework yet?
  Czy skończyłeś już swoją pracę domową?
• He has just left the house.
  Właśnie wyszedł z domu.
• Have you ever been to Paris?
  Czy kiedykolwiek byłeś w Paryżu?
• I have never seen such a beautiful place.
  Nigdy nie widziałem tak pięknego miejsca.
• She has been very busy lately.
  Była ostatnio bardzo zajęta.
• Have you seen him recently?
  Czy widziałeś go ostatnio?
• We have completed three tasks so far.
  Ukończyliśmy trzy zadania do tej pory.
• Up to now, I haven’t had any problems.
  Do teraz nie miałem żadnych problemów.
• I have met many interesting people over the years.
  Spotkałem wielu interesujących ludzi przez lata.
• I have read three books in the last month.
  Przeczytałem trzy książki w ciągu ostatniego miesiąca.

just, already, yet

„Just” i „already” zazwyczaj stosujemy w zdaniach twierdzących (po have/has), a „yet” w przeczeniach i pytaniach (na końcu zdań). Zwróć uwagę na inne tłumaczenie „yet” w pytaniu i przeczeniu:

• I’ve already bought milk! – Kupiłam już mleko!
• Have you finished yet? – Już skończyłeś?
• I haven’t finished yet. – Jeszcze nie skończyłem.

Let’s break the ice! – Zastosowanie czasu Present Perfect w praktyce

Myślę, że określniki czasowe już trochę Cie uświadomiły w tym, jak stosować czas Present Perfect, ale just in case – omówmy sobie wszystko krok po kroku na fajnych, życiowych przykładach. Ready? 🙂

For i since – stany, które zaczęły się w przeszłości i trwają do teraz

Czas Present Perfect to czas teraźniejszy (PRESENT) nie bez powodu! Zawsze daje nam jakąś informację na temat teraźniejszości! Dzięki „for” i „since” staje się mostem między przeszłością i teraźniejszością – mówi o stanie, który zaczął się w przeszłości, ale trwa nadal. Zwróć uwagę na tłumaczenie zdań poniżej – tłumaczymy je na polski, używając czasu teraźniejszego!

For zastosuj z długością okresu (liczba lat, dni – ile coś już trwa), a since zastosuj z jego początkiem (moment rozpoczęcia, np. data, rok, dzień) lub czasem Past Simple (since I broke my leg – od kiedy złamałam nogę).

• I haven’t skied since I broke my leg. – Nie jeżdżę na nartach od kiedy złamałam nogę.
• I’ve been here for two hours. – Jestem tu od dwóch godzin.
• I’ve believed in freedom since I was born. – Wierzę w wolność odkąd się urodziłam!
• I’ve loved you since the day I met you! – Kocham cię od dnia, kiedy cię poznałem!
• They’ve known each other since 2012. – Znają się do 2012.
• My mum has supported this party for years. – Moja mama popiera tę partię od lat.

since

Wiesz już, że po since możemy mieć zdanie z Past Simple, kiedy mowa o czymś, co się zakończyło (odkąd cię spotkałam = spotkałam cię w przeszłości.) Czasem jednak dany stan nadal trwa. Wtedy użyjemy czasu Present Perfect zarówno przed, jak i po since. Porównajmy:

• I’ve liked you since I met you. – Lubię cię odkąd cię poznałam.
• I’ve liked you since I’ve known you. – Lubię cię, odkąd cię znam.

This week/year, today – okresy niezakończone

Jeżeli okres jest niezakończony, zastosujemy czas Present Perfect. Spójrz na te przykłady:

• I haven’t seen her today. – Dziś jej nie widziałam (ale dzień trwa, więc mogę jeszcze ją zobaczyć).
• Amy hasn’t eaten breakfast this morning. – Amy nie jadła śniadania dziś rano (ale nadal jest rano i jeszcze może zjeść).
• I’ve received fifteen emails this week! – W tym tygodniu otrzymałam piętnaście maili (a tydzień trwa, więc mogę otrzymać jeszcze więcej).
• Simon hasn’t bought any new clothes this month. He really needs to go shopping! – Simon nie kupił żadnych nowych ubrań w tym miesiącu. Naprawdę musi iść na zakupy!

Ciekawostka

Jeśli okres jest zakończony (yesterday, two days ago, in 2020 – nie trwa do teraz), zastosuj Past Simple! Czasem nie jest to takie oczywiste. Porównajmy:

• I haven’t eaten this morning. – powiedziane o poranku
• I didn’t eat this morning. – powiedziane wieczorem („dzisiaj rano”, ale poranek już przeminął)

Ever, never, always – doświadczenia życiowe

Nasze życie trwa, więc jest niezakończonym okresem – right?:) Aby mówić, że czegoś nigdy w życiu nie robiliśmy, albo że od zawsze coś chcieliśmy zrobić, albo ile razy już coś zrobiliśmy – zastosujemy Present Perfect. „Ever” najczęściej pojawi się w pytaniach.

• Have you ever been to London? – Byłaś kiedyś w Londynie? (=w swoim życiu?)
• I’ve been to London three times! – Byłam w Londynie 3 razy! (Mogę pojechać kolejny!)
• I’ve never been to London. – Nigdy nie byłam w Londynie. (Moje życie trwa, więc nadal mam szansę tam pojechać!)

Uważaj!

Podajesz datę? Więcej szczegółów wyjazdu? Przejdź na PAST SIMPLE!

• I’ve been to London three times. I last went there in 2023. I loved it there!
• I’ve never been to London, but I went to Edinburgh in 2010.

Pamiętaj również, że „been to” oznacza „visited” (byliśmy, wróciliśmy). „Been in” oznacza „nadal jestem” (I’ve been in London for a fortnight. – Jestem w Londynie od dwóch tygodni), a „gone to” oznacza, że wyszliśmy i jeszcze nie ma nas z powrotem (-Is Fiona at home? –No, she’s gone to the shops. -Jest Fiona w domu? – Nie, wyszła na zakupy.)

Just, already, yet

Tutaj już wymiennie z Past Simple (wariant preferowany w American English) – gdy używamy just, already, yet, albo nawet nie używamy, ale mamy na myśli, że właśnie, dopiero co (just) lub już (already) coś zrobiliśmy. Spójrz:

• -Can you buy some bread on your way home? -I’ve already bought it!
  – Czy możesz kupić trochę chleba po drodze do domu? -Już go kupiłem! (mamy chleb)
• I’ve just come home so I couldn’t be bothered to take out the rubbish.
  Właśnie wróciłem do domu, więc nie miałem ochoty wynosić śmieci.
• I’ve done my homework. Can I go out with my friends?
  Zrobiłem swoją pracę domową. (= jest zrobiona) Czy mogę wyjść z przyjaciółmi?
• Have you finished work yet? What time do you knock off?
  Czy skończyłeś już pracę? O której (zazwyczaj) kończysz?

TERAZ „mam coś zrobionego” – Present Perfect to czas teraźniejszy!

Present Perfect zawsze udziela nam informacji na temat teraźniejszości! O co chodzi z tym „skutkiem czynności odczuwalnym teraz”, o którym każdy mówi?

Wiesz już, że czasownika posiłkowego „have” nie tłumaczymy dosłownie, ale… tylko i wyłącznie na potrzeby zrozumienia tego zastosowania pokusimy się o to: have = mieć. Jeśli powiem: I have broken my leg, to właśnie oznacza, że mam złamaną nogę. Nie mówię, jak to się stało i kiedy, tylko, że moja noga jest złamana.

Jeśli powiem: I’ve lost my phone, to oznacza, że mam zgubiony telefon. Nie mówię, jak to się stało i kiedy, tylko, że nie mam telefonu.

Jeśli powiem: I’ve done my homework, oznacza to, że moja praca domowa jest zrobiona. Nie mówię, jak ją zrobiłam i kiedy, tylko, że teraz jestem gotowa zrobić coś innego, bo już skończyłam.

A gdy stoisz przed drzwiami mieszkania i szukasz klucza, ale go nie znajdujesz, zdanie: I’ve lost my key koduje informację: nie mam klucza i nie wejdziemy.

Podstawowa zasada: nie możesz powiedzieć, kiedy to zrobiłeś, bo to już wymaga czasu Past Simple: I lost my key yesterday

Ciekawostka

Podobnie jak z just, already i yet – możesz w tych zdaniach użyć też czasu Past Simple. Różnica jest taka, że Past Simple bez kontekstu nie udziela nam informacji o teraźniejszości, bo jest czasem przeszłym. Jeśli coś wynika z kontekstu (np. że nie masz telefonu), go for it. 🙂 

Kursy z angielskiego online – pomożemy Ci ogarnąć Present Perfect!

Chcesz opanować Present Perfect i pewnie mówić po angielsku? Dołącz do naszej szkoły językowej online! Kursy grupowe z angielskiego online startują w styczniu – to świetna okazja, by break the ice (przełamać się!) podczas konwersacji po angielsku. Oferujemy również kursy indywidualne dopasowane do Twoich potrzeb. Zapisz się już teraz i niech Present Perfect i inne gramatyczne zagadnienia przestaną być dla Ciebie taką rocket science (czarną magią)!